Nkola: Obujjanjabi bw'Endwadde y'Olususu

Endwadde y’olususu etandika etya era ki ekireetera?

Endwadde y’olususu etera okutandika nga waliwo ekiwundu ekireetedde obuwuka okuyingira mu mubiri. Ebitera okuba ensonga ezireeta endwadde eno mulimu:

• Ebiwundu ebinene oba ebitono

• Okusaanuuka kw’olususu

• Okwokebwa

• Okufumitibwa obuwuka obuluma nga ensiri

• Okulumwa amasasi

Obuwuka obusinga okuleeta endwadde eno bwe Staphylococcus ne Streptococcus. Abantu abali mu katyabaga akasingako okufuna endwadde eno mulimu abo abalina endwadde ezikendeza ku maanyi g’omubiri, abalina ebizimba by’amagulu, n’abalina endwadde ez’olususu endala.

Obubonero bw’endwadde y’olususu bwe buliwa?

Okusobola okufuna obujjanjabi obwangu, kikulu nnyo okumanya obubonero bw’endwadde y’olususu. Obubonero obukulu mulimu:

• Olususu okutuukula n’okuzimba

• Ekiruubirirwa okubeera ekisongovu era nga kiluma

• Okuwulira ebbugumu mu kifo ekirwadde

• Omusujja n’okukankanira

• Okuwulira obukoowu n’obulwadde mu mubiri gwonna

Bwoba olaba obubonero buno, kikulu nnyo okunoonya obuyambi bw’abasawo mangu ddala.

Engeri ki ez’obujjanjabi eziriwo eri endwadde y’olususu?

Obujjanjabi bw’endwadde y’olususu butera okukozesa eddagala eritta obuwuka (antibiotics). Engeri z’obujjanjabi zino zisinziira ku buzito bw’endwadde:

1. Eddagala eritta obuwuka eriweerwa mu kamwa: Mu mbeera ezitali mbi nnyo, omusawo ayinza okukuwa eddagala ly’olina okumira. Ebimu ku ddagala ebikozesebwa mulimu cephalexin, dicloxacillin, ne clindamycin.

2. Eddagala eritta obuwuka eriteekebwa mu misuwa: Mu mbeera ezisinga obubi, oba ng’eddagala erimirwa terikola bulungi, ayinza okukuwa eddagala eriteekebwa mu misuwa mu ddwaliro.

3. Okujjanjaba ebifo ebirwadde: Kino kiyinza okuba ng’okozesa amazzi ag’ebbugumu oba okuteeka ebipande ebiwowoggola ku kifo ekirwadde.

4. Okuggyawo ensonga ezireeta endwadde: Omusawo ayinza okukuwa amagezi ku ngeri y’okujjanjaba ebiwundu ebisobola okuleeta endwadde eno.

5. Okukebera endwadde endala: Omusawo ayinza okukebera oba tewali ndwadde ndala eziyinza okuba nga zireeta endwadde y’olususu.

Engeri ki gye tuyinza okuziyiza endwadde y’olususu?

Waliwo engeri nnyingi ez’okuziyiza endwadde y’olususu:

• Okujjanjaba ebiwundu byonna mangu era n’obwegendereza

• Okukuuma olususu nga luli mulungi era nga lukyafu

• Okwewala okukwata ku biwundu n’emikono egitali mirongoofu

• Okukozesa ebiziyiza ensiri n’obuwuka obulala obuluma

• Okukuuma olususu nga lufunye amazzi amalabirizi (moisturized) okuziyiza okusaanuuka

Endwadde y’olususu esobola okudda?

Eyo, endwadde y’olususu esobola okudda, naddala eri abantu abalina embeera ezikendeza ku maanyi g’omubiri oba abalina endwadde endala ez’olususu. Okuziyiza okudda kw’endwadde eno:

• Goberera ebiragiro by’omusawo ku bujjanjabi bwonna

• Mala eddagala lyonna nga bwe liragiddwa

• Kuuma olususu nga luli mulungi era nga lukyafu

• Jjanjaba ebiwundu byonna mangu

• Kebera n’omusawo bw’olaba obubonero obulaga nti endwadde eddamu

Okumaliriza, endwadde y’olususu kye kirwadde ekisobola okuba eky’obulabe naye ekisobola okujjanjabwa obulungi singa kizuulwa mangu era ne kijjanjabwa mu ngeri entuufu. Okutegeera obubonero n’okufuna obujjanjabi mangu bikulu nnyo mu kulwanyisa endwadde eno. Jjukira nti okukuuma olususu nga luli mulungi era nga lukyafu kye kimu ku bikulu ebisobola okukuyamba okwewala endwadde eno.

Okulabula: Ekiwandiiko kino kya kumanyisa bukumanyisa era tekiteekeddwa kutwala ng’amagezi ga basawo. Mwattu walirizibwa okubuuza omusawo ow’obuyigirize obutuufu okusobola okufuna okuluνμya n’obujjanjabi obutuufu.